Cuba III

Cuba bezoeken is uniek
Cuba bezoeken, wat een fantastische ervaring is dat. Het is allemaal zo anders, allemaal zo uniek en soms nauwelijks voor te stellen. Je mag het toch wel uniek noemen, dat men in Cuba twee geldeenheden heeft, een voor de Cubanen zelf (de peso) en een voor de buitenlander (de convertible peso, afgekort met cuc; voor ongeveer 90 eurocenten krijg je 1 cuc). Maar met de cuc's kunnen we geen groente, brood en fruit krijgen op de markt. Daarvoor moet je dan weer de Cubaanse peso hebben. En die kun je alleen maar op de zwarte markt krijgen. Alle Cubanen weten dat en wijzen je gedienstig de weg. Je loopt wat heen en weer door een aangewezen straat en er komt vanzelf iemand naast je lopen met de vraag: Cambio? Geld wisselen? En binnen een halve minuut is de transactie geregeld, je hebt Cubaanse peso 's die je naar wij begrepen officieel niet mag gebruiken. Maar we komen zo wel aan groente, fruit en vlees op de markt. En heel erg goedkoop. De marktkooplui proberen je dan wel weer af te zetten en vragen het driedubbele, maar andere Cubanen wijzen dan weer op de bordjes die op de kraampjes staan, waarop de prijs van elk product staat. En dan de voerman die met zijn paard en rijtuig (=boerenkar met banken aan de zijkant) met een handgebaar je uitnodigt om mee te rijden. De prijs is 1 cuc per persoon. Hij neemt een weg binnendoor naar het centrum en op elke hoek van de straat tuurt hij de straat af of er wellicht een politie agent staat. Want officieel mogen ze geen buitenlanders meenemen. Die worden geacht een taxi te nemen. En hij brengt ons niet helemaal naar het centrum want daar is teveel politie. Het risico dat de man loopt is een boete van 1500 peso 's, ongeveer 4 maandsalarissen. De Cubanen betalen echter voor een rit 1 peso en de buitenlander 24 keer zo veel, want zoveel is een cuc meer waard. Meestal waren we met z'n vieren en met een ritje heen en terug had hij een verdienste waarvoor hij anders ongeveer een week heen en weer zou moeten rijden. We zijn talrijke keren meegegaan met paard en rijtuig en nooit is er een voerman betrapt. Hoewel, bijna. Op enig moment sprong de voerman van zijn kar, gebaarde ons snel van de kar af te komen, stopte het geld vlug in zijn zak en ging ons omstandig een weg wijzen waar we niet heen wilden. Hij had het al gezien, er kwam langzaam rijdend een politieauto aan. De auto stopte en de voerman werd geroepen. Hij was evenwel druk met ons en deed of hij de politie niet zag. Hij liep met ons mee naar de hoek, zijn paard en wagen achterlatend en ging ons op de hoek nog eens met weidse gebaren een weg wijzen. De politie keek nog eens en reed toen door. De voerman keek ons aan en zuchtte diep: "Pfff... casi..., casi..., bijna, bijna".

Naar Trinidad
We huurden een auto en reden ermee naar Trinidad, een stadje dat bekend stond om het mooie historische stadsbeeld. Over een brede tweebaansweg, en ongelooflijk, een kilometerslange weg voor ons alleen. Soms kwamen we een enkele fietser tegen. En... een paar cowboys. Jawel, we passeerden drie cowboys in volledig tenue, muilezel, zadel met koperen knop, cowboyhoed met omhoog gekrulde randen, leren broek en aan het zadel een echte lasso, prachtig rond gevormd. Trots poseerden ze voor de foto en we mochten ook een stukje op hun knol rijden. Muchos gracias, señors, heel hartelijk bedankt. Later zagen we nog vele van dit soort historisch uitgedoste mensen; nou ja, historisch? Nee, het is hier bittere ernst, want anders dan paarden kan men zich hier op het platteland niet veroorloven. Of het moet een ossenwagen zijn, een landbouwkar met twee ossen ervoor. Het bewoog zich traag vooruit, de voerman meestal knikkebollend op de bok. Alle tijd dus. We hadden van andere zeilers gehoord, dat ze bij binnenkomst in Trinidad waren belazerd. Ze werden naar een groot parkeerterrein verwezen onder het mom dat het in het stadje vol was. In de loop van de middag kamen ze terug en vonden een lekke band, een afgebroken spiegeltje en onder de ruitenwisser een briefje met het adres van de dichtstbijzijnde reparatiewerkplaats. Totale schade: 95 cuc's. En warempel, wij kwamen het stadje binnen en met grote gebaren verwezen ze ons
naar links. Verwoede verwensingen volgden ons toen we toch rechtdoor reden en de auto parkeerden in een klein straatje, naast een op de stoep zittende vrouw en die wel op de auto wilde passen. Helaas, de historische straatjes waren volgebouwd met kraampjes met alleen maar souvenirs, zoals houtsnijwerk, kralen, bedrukte handdoeken etc. We hebben er nog wel een schaakbordje gekocht, want een andere zeiler wilde correspondentie schaak spelen. En we vonden via via een local eettentje, op een terras op het dak en volledig onttrokken aan het gezicht. Maar het eten was heerlijk en waarschijnlijk in tegenstelling tot de eetgelegenheid zelf niet zwart. Terug bij de auto vonden we deze nog ongeschonden en de vrouw ernaast. We hebben haar ruim voorzien van een fooi en zijn vervolgens weggereden. Het berggebied was prachtig. We verloren een beetje de tijd en zijn zowaar in de bergen verdwaald. Een goede kaart hadden we niet en wegwijzers zijn er nauwelijks in Cuba. De weg vragen hielp niet altijd, want velen wisten het gewoon niet, nooit zo'n afstand afgelegd. Maar een vrachtwagenchauffeur hielp ons uit de brand. Het werd al donker en we moesten nog ongeveer 35 km. Van tijd tot tijd moesten we grote gaten in de weg ontwijken. Tijd om het licht aan te doen. Wij wel, maar vele andere weggebruikers niet. Fietsers hadden geen licht, de ossenwagens ook niet. Soms had iemand een blikje met olie onder de wagen en de vlam erin gestoken; kon je nog een beetje zien. Een enkele andere had achterop zijn fiets een CD - tje hangen, als een soort reflector. Straatverlichting was op vele plaatsen niet aanwezig. Rustig rijdend, soms fors remmend, weer een andere keer een zwieper naar links om een diep gat te ontwijken, zo zijn we heelhuids aangekomen, blij dat we weer bij de boot waren.

Cuba en de criminaliteit
Al bij aankomst in de haven vertellen de mensen vol trots dat er in Cuba nauwelijks tot geen criminaliteit is. Eerst kregen we de indruk, dat men bedoelde dat in een communistisch land de mensen het goed met elkaar voor hebben en het verschil tussen het mijn en het dijn goed kent. Maar later moesten we deze mening toch wat herzien. We hebben nooit zoveel bewakingspersoneel gezien als in Cuba en vooral in Havana zie je op elke straat een politieagent. Op alles zaten sloten, de meeste voordeuren hadden er wel drie of vier en zowel de ramen als de deuren waren voorzien van forse hekken, ook weer met dikke sloten. Wellicht was deze preventie wel afdoende, want we hebben in de twee maanden dat we in Cuba waren nooit iets gemerkt van criminaliteit en we voelden ons overal veilig.

Havana
Naar Havana was een avontuur op zich. Eerst het vervoer regelen. De avond ervoor hebben we geïnformeerd naar de mogelijkheden van de trein. Niet echt dus, je zou er twee dagen over doen en dan wist men nog niet of je 's morgens of 's avonds aankomt. De bus is een goede mogelijkheid en kost 20 cuc's per persoon. Een taxi kost 100 cuc's. En een zwarte taxi 60 cuc 's. We kwamen in een Russisch Lada met keiharde banken, 3 uur duurde de rit. Zo nu en dan ging de chauffeur van de weg af om een controlepost van de politie te mijden. Midden in het centrum zette hij ons af. We zijn drie dagen in Havana geweest met Dory en Hans van het Nederlandse zeilschip "Happy Monster". Voordat ze het Panamakanaal doorgingen wilden ze eerst nog even "Cuba doen". Wat is Havana een mooie en bruisende stad. Veel gebouwen met achterstallig onderhoud, maar ook prachtig gerestaureerde gebouwen. Veelal waren dat hotels of restaurants. Veel cafeetjes met live-bandjes, veel prachtige kunstvoorwerpen, veel parkjes met overal bankjes geplaatst die ook veel werden gebruikt. En.. veel bedelen. In allerlei vormen. Vaak gewoon rechtstreeks om geld vragen, vaak ook via een truc. Soms spreken jongens je aan met de vraag of je euromunten voor hen hebt. Die kunnen ze op school gebruiken als lesmateriaal. Iets verderop bieden ze je euromunten aan met de vraag of je die in cuc 's kunt omruilen. Op enig moment werden we door twee dames een café binnen getroond met het voorwendsel dat er bijzonder bier was en bijzondere cocktails. Wij bestelden bier en de dames kwamen naast ons zitten en kregen een cocktail voorgeschoteld. Zo bijzonder was het bier niet. Nadien kregen we de rekening... ook van de cocktails. We waren belazerd. Later hoorden we van anderen dat de opbrengst van de cocktails wordt verdeeld, de helft voor het café en de andere helft voor de dames. We liepen door een prachtige winkelstraatje en ineens viel er een plastic zak naast ons, aan een lange leren riem. Hans pakte het op en zag in het zakje een paar wasknijpers; beteuterd legde hij de plastic zak weer op de grond. Waarna er aan de riem werd getrokken en twee hoog over de rand van een balkon verdween. Wat zou de opbrengst deze keer zijn, hoorde ze je denken. Het is verbazingwekkend hoeveel oldtimers hier rondrijden, nog volledig in gebruik als taxi. De originele motor is veelal vervangen door een Russisch model, maar voor de rest rijdt het nog "voor het vaderland weg". En het openbaar vervoer? Rijtuigen, riskja's, vrachtwagens, gele motor taxi's die eruit zagen als rijdende halve eieren en die plaats bieden aan drie personen, een kameelbus, een lang vehikel voor passagiersvervoer met een vrachtwagentruck ervoor (het is er zo vol, dat een aantal Cubanen vol afgrijzen erover spreken: als je er weer uit komt mag je blij zijn als je de kleren nog aan hebt). En... we kunnen u verzekeren dat het Nederlandse ontwikkelingsgeld voor Cuba goed terecht komt. Voor ons waarschijnlijk afgeschreven gele bussen (met het naamplaatje den Oudste) zijn naar Cuba verscheept en rijden hier overal rond, soms walmend van de onverbrande diesel en aan de voorkant boven de chauffeur de bestemming... Alkmaar, Rotterdam, Heerhugowaard... De terugreis naar Cienfuegos hebben we afgelegd in een echte oude Amerikaanse slee, een chevrolet met van die grote vleugels naar achteren. Wat een verademing ten opzichte van de Russische Lada op de heenweg. Onderweg namen we weer allerlei sluipweggetjes om de politie te ontwijken. Het werd al laat en donker en de lampen van de auto deden het niet goed ... of eigenlijk, een lamp deed het maar. En dan alleen nog als groot licht. Fietsers kris kras voor ons, een enkele met een cd-tje achterop, ossenwagens met soms een olielampje, cowboys hoog te paard maar zonder licht, wegen vol gaten... de geschiedenis herhaalt zich. We waren blij toen we weer bij de boot waren.

Tot slot
De volgende keer gaan we in op het zeilen zelf in Cuba, de eilandjes, de groentemarkt in Nueva Gerone, ankeren in woelig water en het vakantie eiland bij uitstek Cayo Largo (en voor de trouwe lezer een gratis advies: mocht u een vakantie overwegen in Cuba, zoek een ander eiland)

Tot de volgende keer,

Ans & Gerjan